Januari 2021

Corona onderstreept belang van samenwerken

In de meerjarenstrategie staat dat de GGD de komende jaren wil werken aan het versterken van de infectieziektebestrijding. Begin 2020 kwam er een enorme pandemie op ons af. De managers van Algemene Gezondheidszorg en Gezondheidsbescherming vertellen eind januari 2021 hoe de GGD hierop was voorbereid, wat deze pandemie betekent voor de infectieziektebestrijding en hoe zij de toekomst zien.

Bij een uitbraak, zoals bij het coronavirus, hebben we elkaar allemaal hard nodig.”

Klaar voor uitbraken van infectieziekten

“Op zoiets groots kun je eigenlijk niet voorbereid zijn”, zegt Giovanna van IJzendoorn. “Ons infectiebestrijdingsteam bestond uit 15 medewerkers. En die heb je normaal gesproken allemaal nodig voor onderzoek en om onze kennis over dit onderwerp op peil te houden en te delen.” Marcel Hoff vult aan: “Wel lagen er natuurlijk crisisplannen klaar op landelijk en regionaal niveau. In deze plannen werd de uitbraak van een bestaande of nieuwe infectieziekte als grootste risico genoemd. Maar dat zijn algemene plannen die ook geen antwoord gaven op zo’n grote pandemie.” Giovanna: “Je zou kunnen zeggen dat we klaar waren om snel en adequaat te reageren op een ‘normale regionale’ infectieziekte uitbraak. Daarvoor lag een draaiboek klaar en daarvoor is de afgelopen jaren ook regelmatig geoefend met samenwerkingspartners in de regio.”

Investeren in netwerken

Marcel: “Het bestrijden van infectieziekten is een verantwoordelijkheid van ons allemaal. De GGD is daarin een van de deskundige partners. Bij een uitbraak, zoals bij het coronavirus, hebben we elkaar allemaal hard nodig. Iedereen moet samenwerken: de GGD, ziekenhuizen, zorginstellingen, overheden, veiligheidsdiensten, maatschappelijke organisaties, de inwoners zelf, enz. Het belang van goede netwerken en afspraken is echt bevestigd.“ Giovanna: “De afgelopen jaren hebben we vanuit de GGD geïnvesteerd in de opbouw van netwerken, zoals bijvoorbeeld in het netwerk GAIN; het Gelders Antibioticaresistentie en Infectiepreventie Netwerk. Er is hiervoor een regionaal netwerk opgebouwd met huisartsen, ziekenhuizen, verpleeghuizen en de GGD-afdelingen medische milieukunde en infectieziektebestrijding. Deze partners hadden elkaar nu, in de aanpak van het coronavirus, ook nodig en dat je dan al samenwerkt helpt hierbij.”

Infectieziekte team op orde

Marcel: “Vanuit de GGD hebben we veel ervaring in het bestrijden van infectieziekten zoals bijvoorbeeld TBC, norovirus, mazelen en de Mexicaanse griep. Het bron- en contactonderzoek uitvoeren is daarbij een basistaak.” Giovanna vult aan: “De afgelopen jaren is er in het team infectieziekten geïnvesteerd. Zo zijn er twee deskundigen infectiepreventie aan het team toegevoegd en was er al veel aandacht voor de risico’s die globalisering en zoönose (infectieziekte die van dier op mens kan overgaan) met zich meebrengen. De afdeling werkte hierin ook al samen met de Academische werkplaats AMPHI.”

Belang preventieve maatregelen

Marcel: “Door corona is het belang van preventieve maatregelen enorm op de voorgrond gekomen. Want de basismaatregelen zoals: niezen in je elleboog, afstand houden en vaak je handen wassen, zijn allemaal standaardmaatregelen binnen de infectiepreventie. Door corona is wereldwijd onderstreept hoe belangrijk deze zijn om verspreiding te voorkomen. Zeker als preventie het enige middel is waarover je beschikt.” Gaan de preventieve maatregelen niet goed? Dan volgt de volgende fase, in het geval van corona is dat de testfase en na een positieve uitslag het bron- en contactonderzoek.

Samenwerking binnen de GGD

Giovanna: “We maken bij de coronabestrijding ook gebruik van netwerken van andere afdelingen binnen de GGD. De Jeugdgezondheidszorg is hier een goed voorbeeld van. Daar zit veel kennis van hoe het eraan toegaat op scholen en daar is veel contact met jongeren. Er is binnen het coronateam een speciaal scholenteam opgericht waar jeugdartsen en -verpleegkundigen vragen van scholen beantwoorden en het bron- en contactonderzoek onder leerkrachten en leerlingen uitvoeren. Zij zorgen ervoor dat we de scholen heel goed bedienen van informatie en handvatten waar ze ook daadwerkelijk wat mee kunnen. Want op een school gaan de dingen weer heel anders dan in een verpleeghuis. Een goed voorbeeld van maatwerk dus.”

Toekomst

Volgens Marcel blijft corona nog lang een rol spelen binnen de infectieziektebestrijding. Corona zal de laatste nieuwe infectieziekte niet zijn. Uit de periode die achter ons ligt en de periode die nog komen gaat, nemen we alle ervaringen en inzichten mee. Ook de bestaande en nieuw ontstane netwerken zullen we verder inbedden in onze structuur en werkwijze. Met hen willen we ons duurzaam voorbereiden op nieuwe risico’s en blijven we onderzoek doen naar preventieve middelen en bestrijdingsmiddelen.“ “En,” zegt Giovanna tot besluit, “natuurlijk blijven ook bestaande infectieziekten als TBC en HIV en de antibioticaresistentie onze aandacht vragen. Dat gaat allemaal gewoon door. Het werk van de GGD voor infectieziektebestrijding is altijd in beweging en nooit klaar!“