19 december 2024
Werken aan een sterke sociale basis in Nijmegen
In Nijmegen werken partners en gemeente samen met inwoners aan een sterke sociale basis in de stad. Ook in het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) staat dat gemeenten moeten werken aan het versterken van de sociale basis. Dit draagt bij aan het laten opgroeien van een gezonde generatie. Mounia El Mouden (gemeente Nijmegen) en Daniel Muller (GGD Gelderland-Zuid) vertellen hoe dit gebeurt en waarom het zo belangrijk is.
Foto: Daniel Muller, manager Jeugdgezondheidszorg GGD Gelderland-Zuid en Mounia El Mouden, opgavemanager sturing sociale basis gemeente Nijmegen
“Een sterke sociale basis kan zorg voorkomen.”
Opgave ‘Sturen op een sociale sterke sociale basis’
Mounia El Mouden is opgavemanager van de opgave ‘Sturen op een sterke sociale basis in Nijmegen’. Ze vertelt: “Eind 2021 heeft onze raad met de nota ‘Samen werken, samen sterk’ opdracht gegeven om met partners en inwoners de sociale basis verder te versterken.
Hierbij werken we samen met partners toe naar een andere sturingsrelatie. De sociale basis gaat over gemeenschappen waarin mensen fijn samenleven, naar elkaar omkijken en elkaar ondersteunen. Een basis waar mensen die behoefte hebben aan hulp of ondersteuning terecht kunnen. We werken in een lerende samenwerking aan deze langjarige veranderopgave.”
Wat is een sociale basis?
Mounia legt uit: “Bij de sociale basis gaat het over het omzien naar elkaar in wijken en buurten. Een stevige sociale basis draagt bij aan de zelf- en samenredzaamheid van mensen. Dit is nodig om eigen regie te voeren over jouw leven. Maar het is ook belangrijk gezien de uitdagingen in de arbeidsmarkt en de toenemende druk op de zorg.”
Mounia noemt de beschrijving van Movisie over de drie sferen van de sociale basis. Ze legt uit: “De persoonlijke sociale basis gaat over de inwoner en diens familie en vrienden. De gemeenschappelijke sociale basis gaat over vrijwilligersactiviteiten in de buurt, een wandelclub of een schaakvereniging.
En tot slot is er de institutionele sociale basis. Dit gaat meer over de professionals en instellingen in de wijk en de gebouwen waar mensen samenkomen. Denk aan een wijkaccommodatie, maar ook een bibliotheek.”
Wil je de sociale basis versterken? Dan kun je vooral invloed proberen uit te oefenen vanuit de institutionele sfeer. De sociale basis is namelijk van de samenleving. We werken dan ook samen met inwoners en we sluiten aan bij hun leefwereld. In plaats van andersom.” geeft Mounia aan.
Het belang van een sterke sociale basis
Daniel Muller: “Vanuit de Jeugdgezondheidszorg vinden wij een goede sociale basis in een wijk of dorp belangrijk”. Want vervolgt hij: “We merken dat de vraag naar jeugdzorg enorm toeneemt. 1 op de 7 jongeren maakt er op dit moment gebruik van. Bij de Jeugdgezondheidszorg vragen wij ons af of alles wat wij als samenleving een probleem noemen door zorg moet worden opgelost.”
“Bijvoorbeeld veel ouders vinden hun kind druk en vragen om een ADHD onderzoek. Maar is dat de oplossing? Je kunt ook met elkaar in gesprek over welke problemen het drukke gedrag oplevert. En over wat er thuis en in de klas nodig is om hiermee om te gaan. Hierbij kunnen voorzieningen in de sociale basis je ondersteunen. Het is belangrijk dat zoveel mogelijk jeugd mee kan doen in het leven. Dat we meer variatie omarmen en er meer ruimte is voor anders zijn.”
De Nijmeegse aanpak
Mounia: “We werken met de methoden stadsdeelprogrammeren en preventieplatforms samen met inwoners en professionals aan analyses en aanpakken. Samen met de kernpartners willen we in Lindenholt, Nijmegen-Noord en Zwanenveld/Lankforst gaan kijken of we vanuit een gezamenlijke aanpak meer kunnen bereiken voor deze gebieden, dan wanneer we dat vanuit de partners individueel doen. Een uitdaging is om de vele activiteiten en het aanbod goed te organiseren, vanuit het perspectief van inwoners”.
En dat is wel een omslag geeft Mounia aan. “We komen vanuit een situatie waarbij organisaties verwachten dat de gemeente zegt wat er moet gebeuren. We willen dat nu meer in samenwerking doen. Inwoners en professionals samen weten het beste wat er op wijkniveau moet gebeuren om de sociale basis verder te versterken”.
Mooie voorbeelden
Mounia: “In Lindenholt zijn inwoners en professionals vanuit het stadsdeelprogrammeren samen tot prioriteiten gekomen: ontmoeting, zelfredzaamheid en taalvaardigheid. Er is per thema in beeld gebracht wat er al is aan activiteiten. En hoe de activiteiten elkaar kunnen versterken, in plaats van dat ze naast elkaar plaatsvinden. We betrekken hier ook de gemeenteraad en het college bij. Wat is er nodig om deze thema’s zo veel mogelijk zelf door de wijk te laten oppakken? Dat vraagt om anders kijken naar sturen en verantwoorden.”
Daniel: “Een mooi voorbeeld in Lindenholt is ‘De Broederij’. Dit is een creatieve broedplaats en ontmoetingsplek. Er vinden veel verschillende soorten activiteiten plaats voor jong en oud. Dit maakt dat mensen er samenkomen. Voor de een geeft dit echt betekenis aan het leven. Voor de ander is het gewoon voor de gezelligheid. Maar we merken dat 'De Broederij' ervoor zorgt dat mensen zich meer verbonden voelen met elkaar. We denken dat dit soort initiatieven echt effect heeft. Dat ze zorg kunnen voorkomen.”
Want vervolgt Daniel: “De professionele zorg raakt steeds verder weg. Er zijn lange wachtlijsten. We zien de vraag om zorg toenemen. Daarom wordt het steeds belangrijker dat je als individu een netwerk hebt dat jou kan ondersteunen. We zullen meer moeten toegaan naar wat kan ik zelf samen met mijn netwerk oplossen?”.
Verder doorontwikkelen
Daniel: "De sociale basis in Nijmegen is best al goed. We zoeken met partners en inwoners naar hoe we deze nog verder kunnen versterken. We willen dat zoveel mogelijk mensen meedoen in de stad Nijmegen, dat vinden we belangrijk met elkaar.”
Mounia: “We zijn bijvoorbeeld ook meer bezig met het bouwen van de brug tussen het sociale en zorgdomein. Er zijn veel netwerken in de stad waar we door krachten te bundelen veel kunnen bereiken in de sociale basis. In plaats van dat we over elkaar praten.”
Goede voorbeelden delen met andere gemeenten
Mounia: “Een van de onderwerpen in het GALA is het versterken van de sociale basis. De gemeente Nijmegen werkte hier samen met partners al aan. Maar het is fijn dat ook GALA hier extra aandacht voor vraagt. Elke gemeente werkt weer op een andere manier aan de sociale basis.
Wij werken echt toe naar een andere sturing op de sociale basis, waar nieuwe vormen van samenwerking nodig zijn. Veel meer samen met partners en inwoners. Je hebt meerdere jaren nodig om het effect te zien van deze samenwerking. Daarom is het belangrijk dat gemeenten ervaringen uitwisselen en voorbeelden met elkaar blijven delen. We kunnen veel van elkaar leren.”
Films met voorbeelden vanuit de 3 wijken
Nijmegen-Noord
Deze film laat zien hoe er samengewerkt wordt aan het versterken van de sociale basis in stadsdeel Nijmegen-Noord. De GGD en het Buurtteam vertellen over het preventieplatform 0-12 jaar dat opgezet is en waarin onder andere rondom mentale gezondheid veel gebeurt voor ouders en kinderen.
Nijmegen-Oost
Deze film laat zien hoe er samengewerkt wordt aan het versterken van de sociale basis in stadsdeel Oost. Wijkregisseur Woonwaards en manager OBG vertellen over wat er in de wijk gebeurt. Zij laten door middel van voorbeelden zien dat activiteiten in de sociale basis belangrijk zijn omdat mensen elkaar kunnen ontmoeten en dingen kunnen doen die ze leuk vinden.
Lindenholt
Deze film laat zien hoe er samengewerkt wordt aan het versterken van de sociale basis in de wijk Lindenholt. Gemeente regisseur Sociaal, een opbouwwerker van Bindkracht 10 en de voorzitter van het bewonersoverleg Lindenholt vertellen wat er allemaal georganiseerd wordt vanuit organisaties, de gemeenten en inwoners. Ook vertellen ze over het stadsdeelprogrammeren en de thema’s die met elkaar gekozen zijn om aan te werken.
“Intensief samenwerken met partners, inwoners en de gemeente.”
