November 2022
Samen grip op schoolverzuim
Leerlingen moeten gehoord, gezien en gemist worden. Voor middelbare scholen is het belangrijk om grip te krijgen en te houden op het verzuim van hun leerlingen. Vooral als dit bij een leerling vaker voorkomt of langer duurt. Dit is een gedeelde verantwoordelijkheid van de school, gemeente en jeugdgezondheidszorg. Het Maaswaal College in Wijchen is een van de deelnemende scholen aan een pilot voor een nieuwe aanpak voor schoolverzuim.
Op de foto: deelnemers aanpak schoolverzuim (zie artikel) v.l.n.r. Emilie Ruiter, Mark-Jan Verbruggen, Karien Pluijmen, Sieglinde Jacobs, Marieke Bakker.
“Het belangrijkste is dat een leerling mee kan op school, op welke manier dan ook."
Nieuwe aanpak was nodig
Emilie Ruiter is stafarts jeugdgezondheidszorg (JGZ) bij GGD Gelderland-Zuid en lid van het kernteam voor de pilot aanpak schoolverzuim. “Dit jaar doen 8 middelbare scholen in het Rijk van Nijmegen mee aan de pilot. En vanaf komend schooljaar zelfs allemaal.” vertelt Emilie, “Omdat we met de nieuwe aanpak voor een deel maatwerk leveren, kan iedere school er op haar eigen manier al heel snel concreet mee uit de voeten.”
Een nieuwe aanpak voor schoolverzuim was nodig. De wachtlijst bij de jeugdartsen voor verzuimleerlingen liep op en de verschillende rollen, taken en stappen beschreven in het Regionaal verzuimprotocol V(S)O Regio Nijmegen waren onduidelijk en werden daardoor niet goed opgepakt.
Maatwerk én uniformiteit
Vanuit de gemeente Nijmegen werd 3 jaar geleden voorgesteld een effectiever en efficiënter proces uit te werken waaruit deze nieuwe aanpak ziekteverzuim volgde. Emilie: “Aan de ene kant is maatwerk op schoolniveau heel waardevol, maar aan de andere kant is het duidelijke uniforme proces waarin taken en verantwoordelijkheden helder zijn vastgelegd in een protocol, ook een van de krachten van de nieuwe aanpak. Dat moet ook wel als je ziet hoeveel partijen erbij betrokken zijn. Denk alleen al eens aan mentoren, ondersteuningscoördinatoren, receptionistes en andere betrokkenen op scholen, het samenwerkingsverband, leerplichtambtenaren van de gemeente en jeugdartsen van de GGD. Zij weten nu precies op welk moment in het proces zij welke rol en taken hebben. Het was helpend en ik denk noodzakelijk om met afgevaardigden van alle betrokken partijen deze procesdoorlichting te doorlopen om de implementatie te doen slagen. Daarnaast is er een groot draagvlak doordat we duidelijke opdrachtgevers hebben, namelijk de bestuurder van scholengroep Rijk van Nijmegen en de manager Team Jeugd en Onderwijs van gemeente Nijmegen.”
Maaswaal College enthousiast
Mark-Jan Verbruggen en Sieglinde Jacobs werken als ondersteuningscoördinatoren op het Maaswaal College in Wijchen. Mark-Jan: “Op onze school werkten we al met een andere pilot voor schoolverzuim. Maar toen we aan deze nieuwe pilot mee konden doen, waren we meteen enthousiast. Bovendien worden de goede punten uit de vorige pilot ook in de nieuwe aanpak meegenomen.” Sieglinde vult aan: “Het fijne aan deze aanpak is ook dat je als school kunt aangeven welke punten je als eerste wilt implementeren. Je hoeft niet alles tegelijk te doen. Dat houdt het overzichtelijk en werkbaar.”
Triage-overleg
Als de receptie van een school een telefoontje van de ouder of verzorger van een leerling krijgt om deze af te melden, zet dat meteen het verzuimprotocol in gang. Vaak is een leerling maar 1 of enkele dagen thuis. Maar soms is dat langer of gebeurt het vaker. In al die gevallen voorziet het protocol in de vervolgstappen. Een daarvan is het door de mentor laten voorleggen van een casus aan het triage-overleg. “Eens in de 2 weken komen we bij elkaar”, vertelt Marieke Bakker, leerplichtambtenaar voor gemeente Wijchen, “Tijdens het triage-overleg zitten zowel de ondersteuningscoördinatoren, de jeugdarts als de leerplichtambtenaar aan tafel. Op het Maaswaal College hebben we ervoor gekozen om ook de schoolmaatschappelijk werker aan te laten sluiten."
Integrale bespreking en advies
Meestal komt een casus 2 keer aan bod. Marieke: "Tijdens de eerste keer volgt een integrale bespreking en hebben we vaak nog aanvullende vragen aan de mentor. De tweede keer gebruiken we de nieuwe input van de mentor om tot een advies te komen. Dat advies kan zijn dat we een leerling doorverwijzen naar de jeugdarts als er sprake is van veelvuldig ziekteverzuim. Of naar de leerplichtambtenaar als er sprake is van ongeoorloofd schoolverzuim. Wanneer er hulpvragen liggen onder het verzuim kan er ook gekozen worden voor een groot overleg met meerdere partijen, waarbij de schoolmaatschappelijk werker ook aansluit. Zo wordt gelijk de verbinding met de (jeugd)zorg gelegd.” Karien Pluijmen is jeugdarts bij GGD Gelderland-Zuid. “Ik maak vervolgens met de leerling en de ouders of verzorgers een plan van aanpak. Hierin staat welke zorg de leerling nodig heeft en ook maken we concrete afspraken over het moment en de manier waarop een leerling weer kan deelnemen aan school. Dit koppel ik ook weer terug aan de andere partijen en ik zet de benodigde zorg in gang als dat van toepassing is.”
Puntjes op de i
“We zijn nu ongeveer een jaar bezig op onze school.” blikt Mark-Jan terug, “Een groot deel van die tijd zaten we nog met corona waardoor het lastig is om al echt resultaten te kunnen meten. Maar we merken zeker al de voordelen van een efficiënt en helder proces en het tweewekelijkse triage-overleg. Ook als we een keer geen casussen hoeven te bespreken, komen we bij elkaar. We hebben dan tijd om samen nog eens goed naar het proces te kijken en de puntjes op de i te zetten. Want er zijn altijd zaken die verbeterd kunnen worden.”
Marieke: “Ons gezamenlijke en belangrijkste doel is dat een leerling zoveel mogelijk mee kan doen aan school, op welke manier dan ook. Want dat is zo ontzettend belangrijk voor hun ontwikkeling. Met deze nieuwe aanpak houden we samen grip op schoolverzuim en slaan we de handen ineen voor de best mogelijke oplossing voor een leerling.”.
“Door maatwerk te bieden, kan iedere school met deze aanpak uit de voeten."
