Maart 2022
Opvoeden en loslaten: “laagdrempelig is alles bespreekbaar”
Kinderen zijn steeds minder zelfredzaam als ze met vier jaar op school komen. Je eigen jas aan de kapstok hangen, geen gymspullen bij je of iets vragen aan de juf? Dat is moeilijk. Ouders vangen dit soort probleempjes te vaak op, waardoor een kind geen zelfvertrouwen opbouwt, angst of zelfs een depressie kan ontwikkelen. Zeven basisscholen in Nijmegen-Noord en GGD Gelderland-Zuid willen daar iets aan doen met het laagdrempelige programma ‘Opvoeden en loslaten’.
“Het is belangrijk dat zowel ouders als kinderen leren dat ook hobbels bij het leven horen.
De zeven basisscholen in Nijmegen-Noord spreken bespreken al jaren allerlei onderwerpen in een gezamenlijk directeurenoverleg, legt Carla van den Bosch uit. Zij is directeur van Basisschool Het Talent in Lent. “Alle scholen herkennen dat kinderen meer moeite hebben met het leren van bepaalde vaardigheden. Uitvoerend, zoals het ophangen van je eigen jas of tas en die ook weer zelf terugvinden. Maar ook sociaal-emotioneel; kinderen denken snel dat ze iets niet kunnen. Als ouders steeds inspringen, bouwen kinderen geen zelfvertrouwen op en worden ze minder weerbaar. Soms ontwikkelt een kind faalangst of erger; een depressie. Het is belangrijk dat kinderen zich in een nieuwe omgeving snel veilig voelen. Als dat ontbreekt zijn kinderen minder weerbaar, minder goed georganiseerd en krijgen ze minder gedaan.”
Landelijk probleem
Ook huisartsen, psychologen en opleidingen voor onderwijs in de regio merken deze ontwikkeling op. Vanuit het preventie(deel)plan Mentaal Welbevinden van de gemeente Nijmegen zochten de scholen medio 2019 contact met de GGD. Marjon van Klaveren, jeugdverpleegkundige bij GGD Gelderland-Zuid is goed bekend bij de scholen en schoof aan tafel. Samen bedachten ze het project ‘Opvoeden en loslaten’. Marjon: “Dit probleem speelt landelijk, maar uit de jaarlijkse kindmonitor blijkt dat in deze regio ouders het iets moeilijker vinden om hun kinderen los te laten.”
Hobbels horen bij het leven
Nijmegen-Noord is een vrij nieuwe buurt waar veel jonge hoogopgeleide mensen met gezinnen wonen. Het blijkt dat deze ouders vaker onzeker zijn over de opvoeding. Zo komen er regelmatig opvoedvragen bij de huisarts terecht. Ook vragen ouders vaker om een doorverwijzing naar een psycholoog, terwijl het in veel gevallen om een ‘normaal’ opvoedprobleem gaat. “Ouders vinden het moeilijk dat er hobbels op de weg van het kind komen, en willen dit gladstrijken. Het is belangrijk dat zowel ouders als kinderen leren dat ook hobbels bij het leven horen.”
Laagdrempelig
Het project ‘Opvoeden en loslaten’ bestaat uit drie onderdelen. Zo is er een interactieve toneelvoorstelling. Hierin worden op aanwijzing van ouders veelvoorkomende opvoed- en loslaatproblemen nagespeeld. Marjon: “Het is knap dat ouders zich kwetsbaar willen opstellen. Er is lastig om te bekennen dat je iets moeilijk vindt als ouder. Je kind loslaten is ook het moeilijkste wat er is.” Een aantal weken later is er een thema-avond voor ouders die met andere ouders verder willen praten over voor hun herkenbare situaties. Daarnaast komt er een brochure met uitleg en tips over opvoeding en loslaten. Deze krijgen alle ouders van basisschoolleerlingen in Nijmegen-Noord. Marjon: “Daarnaast nodigen wij ouders doorlopend actief uit om contact te zoeken met de jeugdverpleegkundige van de GGD als zij vragen hebben over de opvoeding.”
Bewustwording
De theatervoorstelling is al een paar keer gespeeld, twee keer vóór en één keer vlak na een coronagolf en rouleert onder de zeven scholen. Er is ook één thema-avond geweest waar zo’n 50 tot 60 mensen zijn gekomen. Marjon: “De ouders gaan in groepjes uiteen om ervaringen uit te wisselen. Ze vinden het prettig om te weten dat ze niet alleen zijn. Ouders worden zich bewust van hun rol. Zij leren hoe zij hun aanpak kunnen veranderen om kinderen zelfredzamer te maken.” Carla: “Het leren van vaardigheden als opkomen voor jezelf, organiseren en vooruitdenken gebeurt voornamelijk thuis, juist in de dagelijkse dingen. Hoe vaker je dingen doet, hoe makkelijker het gaat. Op een gegeven moment komen kinderen erachter: ‘ik kan het wel!’”
Interdisciplinair samenwerken
Carla: “Er moet een slag gemaakt worden om in plaats van dingen op te lossen of ‘genezen’, de problemen vóór te zijn. Als scholen werken we vanuit sociaal-emotioneel opzicht altijd preventief. Maar het takenpakket van een leraar wordt zo breed dat je nooit voldoende aandacht aan alle onderwerpen kunt besteden. Het zou zo mooi zijn als we als collectief meer preventief zouden werken. Wij zijn een enorme voorstander van samenwerking in de wijk: ouders, scholen, huisartsen, de GGD en de zorgvoorzieningen. Ieder vanuit zijn eigen expertise, complementair aan elkaar en het liefst langdurig.
“Het leren van vaardigheden als opkomen voor jezelf, organiseren en vooruitdenken gebeurt voornamelijk thuis, juist in de dagelijkse dingen.”
