December 2021
Housing First: van de ene op de andere dag een ander leven
Housing First is een initiatief uit Amerika dat in de jaren negentig ontstond. Het idee erachter is dat daklozen met ernstige psychische problemen al dan niet in combinatie met verslavingsproblemen éérst een huis krijgen en daarbij intensieve begeleiding. Deze aanpak - tegengesteld aan een regulier traject – blijkt al jaren goed te werken. In Gelderland-Zuid zorgen GGD en Leger des Heils in samenwerking met RIBW, IrisZorg, woningcorporaties, Politie en gemeente Nijmegen ervoor dat jaarlijks negen cliënten op deze manier hulp krijgen.
Garant voor de huur
Monique Daalderop (GGD-GZ, Bijzondere Zorg) en Raymond Nicolaas (Leger des Heils) werken al zo’n vier jaar samen in het project Housing First. Ze weten precies wat ze aan elkaar hebben: Raymond begeleidt het traject van de cliënten die een huis krijgen, Monique coördineert het project. Ze regelt de contacten met de gemeente en andere partners, de administratie en de verantwoording. Monique helpt ook als er lastige gesprekken gevoerd moeten worden. Maar ze is er ook om te vieren als een huurcontract overgezet kan worden op naam van de cliënt. Tot die tijd staat het Leger des Heils garant voor betaling van de huur.
Eerst geloven, dan zien
“Housing First werkt!”, zegt Monique bevlogen. “Ons traject begínt met een huis in tegenstelling tot het normale traject van nacht-of crisisopvang; beschermd wonen en daarna pas begeleid zelfstandig wonen. Wij werken vanuit het principe ‘eerst geloven, dan zien’. Wij staan naast de mensen, en werken met respect, compassie en vertrouwen. Je geeft mensen van de ene op de andere dag een ander leven. Van daaruit kunnen zij zich gaan ontwikkelen.” Raymond vult aan: “Het is voor deze doelgroep heel moeilijk om zich te voegen naar de voorwaarden en regels van een regulier traject. Dat blijkt vaak niet haalbaar omdat de cliënt een terugval krijgt of een incident veroorzaakt. Er is altijd wel een reden waarom de volgende stap niet lukt.”
“Wij werken vanuit respect, compassie en vertrouwen.”
“Soms kan het passend zijn om iemand een huis te geven met wie het juist goed gaat.”
Intensief, ook dankbaar
In de zes jaar dat Housing First in Nijmegen loopt, zijn er 41 cliënten geplaatst, waarna 80% na twee jaar in het huis bleef wonen. Raymond: “Alle cliënten krijgen twee begeleiders uit het begeleidersteam van Housing First: medewerkers van RIBW, Leger des Heils en IrisZorg. De trajecten zijn intensief, maar ook heel dankbaar. Het gaat met ups en downs. Hoe het gaat is afhankelijk van de mate van verslaving, complexe problematiek, fysieke conditie en het verleden van de cliënt. Veel daklozen hebben gezondheidsschade opgelopen, die halen ze soms nooit meer in. Maar uiteindelijk kunnen de meeste mensen in dit traject prima zelfstandig wonen.”
Beste match
Monique: ‘De gemeente Nijmegen bepaalt in overleg met de woningbouwverenigingen hoeveel huizen er per jaar voor onze doelgroep beschikbaar zijn. Er is een kandidatenlijst waar allerlei organisaties cliënten voor kunnen aandragen. “Als er een huis beschikbaar komt, overleggen we met het team welke client het meest geschikt is voor dit huis. Hierbij kijken we zowel naar de karakteristieken van de cliënt als van het huis en de omgeving. Ook kan het qua timing passend zijn om een bepaalde client te plaatsen omdat het met hem of haar juist goed gaat en het huis naadloos hierop aansluit.” Dat de GGD het project coördineert is een voordeel, volgens Monique. “Wij hebben er geen belang bij welke cliënt het huis krijgt. We zoeken echt naar de beste match. Helaas staan er altijd veel meer cliënten op de lijst dan dat we huizen krijgen.”
De lijn is altijd open
“De samenwerking met onze partners is heel goed, er zijn heel korte lijnen. Als bij één van onze cliënten geluidsoverlast is, krijgen wij van de politie ook een seintje. Bij de gemeente is er een vast aanspreekpunt, die onze cliënten kent.”, zegt Monique. Bij Housing First blijft de lijn ook na het afronden van een traject open. “Het gevaar is dat als cliënten weer in het normale systeem zitten, dat zij ook weer als 'normaal' behandeld worden. Terugval naar dakloosheid is altijd een risico. Dus als er een probleem is met de woningbouw, buurman of met betalingen, dan kunnen ze ons altijd bellen. Al is het na tien jaar.”
