December 2023
Als de roze wolk er niet is: samenwerken om depressies na de bevalling sneller te signaleren
In Nederland krijgt 10-15% van de bevallen vrouwen een postpartum depressie. Tamara Hagen, verpleegkundig specialist van het Radboudumc zocht samenwerking met onze GGD om een depressie na de bevalling eerder te signaleren. Jonne Doesburg, jeugdarts: “Wij zien alle pas bevallen moeders met hun baby en zijn deze samenwerking aangegaan om mogelijke depressies bij deze groep sneller te signaleren of zelfs te voorkomen.”
Op de foto: Jonne Doesburg, jeugdarts GGD Gelderland-Zuid (links) en Tamara Hagen (rechts), verpleegkundig specialist POP-Poli Radboudumc.
“Een postpartum depressie is goed te behandelen. Hoe eerder je erbij bent hoe minder ernstig deze wordt.”
Wat is een depressie na de bevalling?
“Een kind krijgen is een ingrijpende gebeurtenis”, vertelt Tamara. “Een vrouw maakt tijdens de zwangerschap en na de bevalling veel veranderingen door: lichamelijk, hormonaal, emotioneel en sociaal. Tijdens de eerste weken na de bevalling hebben veel vrouwen last van huilbuien, prikkelbaarheid en slaapproblemen. Meestal gaan deze klachten vanzelf over. Maar bij sommige vrouwen niet of zijn de klachten heel heftig. Dan kan er sprake zijn van een postpartum depressie. Deze laatste groep vrouwen zien wij op de POP-poli in het Radboudumc.
Eerder signaleren is belangrijk
Tamara: “Een postpartum depressie is goed te behandelen. Hoe eerder je erbij bent hoe minder ernstig deze wordt. Dit voorkomt veel ellende bij vrouwen en hun gezin. Daarnaast scheelt het aanzienlijk in de kosten. Want als je depressieve klachten eerder signaleert is minder intensieve zorg nodig.” Daarom zocht Tamara contact met GGD Gelderland-Zuid. Er liep al een project rondom het signaleren van postpartum depressies bij GGD Hart voor Brabant. Dus dat moest hier ook kunnen, vond Tamara.
Depressie sneller signaleren met een vragenlijst
Jonne: “Vanaf de geboorte zien wij baby’s en hun ouders heel regelmatig tijdens huis- en consultatiebureaubezoeken. Vanaf september ’23 werken wij met een korte vragenlijst die op onze website staat. De moeder vult deze vragenlijst thuis in voor het bezoek aan het consultatiebureau. Ze doet dit wanneer de baby 1, 2 en 5 maanden oud is. Na het invullen van de vragenlijst komt een score in beeld. Deze score geeft aan of ze risico heeft op een depressie. Tijdens het bezoek aan het consultatiebureau gaat de jeugdgezondheidszorgmedewerker hierover in gesprek met haar.
In augustus volgden de jeugdartsen en jeugdverpleegkundigen een scholing om dit gesprek goed te kunnen voeren. Tamara gaf deze scholing samen met medewerkers van de jeugdgezondheidszorg en een ervaringsdeskundige.”
Bespreken op het consultatiebureau
“Wanneer er uit de vragenlijst een verhoogde score komt dan kijken we samen met moeder wat er nodig is” vertelt Jonne. “We doen dit nu een aantal maanden en ik merk dat bijna alle moeders het fijn vinden dat we over dit onderwerp beginnen. Ze vinden het fijn dat hier aandacht voor is en om te horen dat het normaal kan zijn om verwarrende gevoelens te hebben na de geboorte. De meeste moeders zijn voldoende geholpen na een gesprek, tips of een verwijzing naar websites. Is er meer aan de hand dan bespreken we de mogelijkheden voor ondersteuning binnen de jeugdgezondheidszorg. Denk aan extra huisbezoeken of videohome training door een jeugdverpleegkundige. En gaat het echt niet goed met een moeder? Dan verwijzen wij haar zo snel mogelijk naar de huisarts voor verdere begeleiding of hulp.”
GGD Gelderland-Zuid levert consultatiebureauzorg voor de 6 gemeenten in het Rijk van Nijmegen en de gemeente Neder Betuwe en West Maas en Waal (Rivierenland) en Mook en Middelaar (Limburg-Noord).
“Moeders vinden het fijn dat er op het CB aandacht is voor verwarrende gevoelens na de geboorte.”
